Türk bankacılık sektörü, hükümetin tasarrufları arttırmaya yönelik atılımları kapsamında, özellikle alt gelir gruplarının kredi almasını kolaylaştırmak adına Almanya’da uygulanmaya başlanan ‘’Yapı Tasarrufları Sandığı’’ modelini ilgi göstermeye başladı. Çalışma, Türkiye Bankalar Birliği (TBB) bünyesinde, ilgili bakanlıklar ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)’nun yasal çerçevesine ilişkin diğer çalışmaları yürütmesiyle devam ediyor.
İstanbul’da Ağustos ayında gerçekleştirilen "Yeni Türkiye ve Ekonomide Güçlü Kalkınma Modeli Çalıştayı"nda modeli Türkiye’ye getiren Almanya’da mortgage alanında lider olan DZ Bank’ın Türkiye Baş Temsilcisi Pınar Ersoy, herkesin bu sisteme girerek para biriktirdiğini vurguladı. Ersoy sistemi şu şekilde anlattı: ‘’… Siz bugün sisteme giriş yaparken diyorsunuz ki 'Ben 3 yılda 30 bin lira para biriktiririm'. Sistem de size 3 yılın sonunda 30 bin lira daha kredi vermeyi garanti ediyor ve böylece 60 bin lira paranız oluyor. Sisteme giriş yapacağınız gün imzalayacağınız anlaşmada, sistem kapsamında sizin 3 yıl sonra kullanacağınız faiz oranı da belirtiliyor ve bu oran piyasanın altında oluyor. Bu süre içerisinde piyasa faiz oranı değişse de sistem size sunduğu faiz oranını hiçbir şekilde değiştirmiyor." Sandık, para biriktiren vatandaşa sistemin daha altında bir faiz uyguluyor. Ersoy, uygulamanın güzel yanının faiz oranları arttığında, sistemin bunu yukarı doğru çekme yetkisinin olmaması olduğunu ve sözleşmenin imzalandığı tarihteki faizlerin geçerli olduğunu belirtiyor.
Uygulamaya Devlet Katkısı Önemli
Ersoy bu tür uygulamalarda devlet katkısının öneli olduğunu, diğer ülkelerde bu oranın yaklaşık olarak %20 olduğunu belirtiyor. Ersoy’a göre Türkiye için Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES)^te olduğu gibi parasal bir katkı daha avantajlı oluyor.
Ersoy’a göre bu sistem bankadan farklı olmalı: ‘’BES'te olduğu gibi, ayrı bir yasaya tabi bağımsız bir şirket kurulmalıdır. Yapı sandıklarının hissedarı bir banka olabilir, ancak bilançosunun bankanın bilançosundan ayrı olması şarttır. Özellikle yasal çerçevenin belirlenmesi lazım ki ondan sonra şirketler kurulsun diye ısrar edilmesinin sebebi de bu. Çünkü dar gelirli vatandaşların parasının korunması lazım. Bunu normal bir bankacılık ürünü olarak kurguladığınızda bankaların zarar etme ihtimali de var. Bunun için de 'yapı tasarrufu' adı altında bir sandık kurulacak ve bu şirketler, bu özel yasa çerçevesinde faaliyet gösterebilecek. Bu çerçevede şu da öngörülüyor, kesinlikle bu paraları spekülatif şeylerde kullanmamanız gerek. 'Sadece hazine bonosu alabilirsin' gibi çok spesifik kurallar konuluyor. Yani asıl amaç zarar ettirmemek ve parayı korumak."
Bu Model Türkiye’nin Yönelimine Uygun
Ersoy’a ülkemizdeki yüksek enflasyon hatırladığında, bize benzer olan Macaristan modelini örnek gösteriyor: "Orada da enflasyon yüksek. Buna karşın güvenilirlik endeksinde yapı tasarruf sandık şirketleri Macaristan Merkez Bankası'ndan daha güvenilir şirket seçildi ve talep inanılmaz arttı. Riskli ortamlarda da yapı tasarruf sandıkları korumacı bir sistem olduğu için vatandaşın zarar etme ihtimali yok. Yapı tasarrufları sandığı uygulamasında, diğer ülkelerde genellikle şube ağı yaygın yerli bankalarla ortaklık kurulmuş. Bankaların şube ağından yararlanılıyor, BES gibi şubeden satış olabiliyor. Böylelikle maliyetler düşük, masraflar kısılmış oluyor."
Önerilen bu modeli değerlendiren bankacılık yetkilileri, dünyada Avrupa ve mortgage temelli ABD modelinin kullanıldığını belirterek, Avrupa modelinde halkın yastık altı tabir edilen birikimlerinin değerlendirilmesinin hedeflediğini, bunlara katkı sağlanarak, kişinin evinin belli teşviklerle almasının sağlandığını, bu birikimlerin bankaya akması, orada birikmesini temin eden bir model olmasından dolayı Avrupa sistemin bize daha uygun olduğunu belirtiyor. Yetkililer, içerideki birikimlerin, mevduatın bankalara akması, orada birikmesini temin eden bir sistem olması nedeniyle daha iyi, Türkiye'ye ABD modelinden daha uygun bir model olduğunu da vurguluyor.
Kaynak: Yeni Şafak
http://www.yenisafak.com/ekonomi/ev-almak-isteyene-sandik-geliyor-2518954
